Tot 1 januari staat op het Mercatorplein een kas waar nabestaanden kunnen rouwen om hun overleden dierbaren. Patricia ging erheen en dacht aan haar goede vriend die dit jaar uit het leven was gestapt. Helaas is zijn daad niet uniek. In Nederland brengen ruim twee keer zoveel mannen als vrouwen zichzelf om het leven.
Twee mannen zitten naast elkaar. Een van hen kijkt zorgelijk. Uiteindelijk zoekt hij toenadering. Er zit hem iets dwars: hij wil praten. Waarschijnlijk heb je deze ideële reclame ook voorbij zien komen. De clip is nu vaak op tv in het kader van zelfmoordpreventie. Vooral rond de feestdagen stijgt het aantal suïcides, zei een conducteur die ik onlangs sprak. Ik moest met de trein van Amsterdam naar Den Haag. Zowel heen als terug was er vertraging. Op dit traject was er ‘s ochtends en ’s avonds iemand voor de trein gesprongen. Toen ik dat hoorde, dacht ik terug aan de dag dat we hoorden dat onze kameraad G. hetzelfde had gedaan. Het was een zonnige dag in september. Maar na dit bericht verbleekte de zon.
Ongeloof en verdriet wisselden elkaar af. Mijn vriend en ik wisten dat G. niet altijd even lekker in zijn vel zat, maar dit hadden we niet zien aankomen. Wat moet hij eenzaam zijn geweest in die laatste uren! Zo’n rigoureuze stap zetten, in de vaste overtuiging dat de wereld beter af was zonder hem. Hij had de plank compleet misgeslagen: hij was zó enorm geliefd. Zijn vrouw en kinderen stonden altijd op de eerste plaats. Hij voelde zich honderd procent verantwoordelijk voor hen. Dat hij zijn gezin plotsklaps had verlaten, gaf aan hoever hij heen was. Door kortsluiting in zijn hoofd had hij een tunnelvisie gekregen: hij voelde alleen maar pijn en zag slechts één uitweg.
Vaderschap
G. kon heel vrolijk zijn, maar zag bij alles wat hij deed vaak beren op de weg. Soms zelfs zoveel dat ik mijn hoofd schudde; kom op, loosen up. Onze vriend praatte graag over zijn kinderen en was trots op hen. Hij deed alles om hun leven zo soepel mogelijk te maken en liet ze baden in liefde, orde, rust en regelmaat. Altijd voelde hij feilloos aan wat ze nodig hadden en wat hij tegen ze moest zeggen. Het vaderschap was hem op het lijf geschreven. Op dit gebied kende hij geen twijfel.
Professionele hulp
Daarbuiten was het een ander verhaal. G. vond vaak dat hij tekortschoot; in het leven, op het werk. Hoe deden anderen dat toch? Zij konden lastige dossiers wél van zich afzetten. Zij hadden wél altijd een antwoord klaar. Zij konden wél door het leven fladderen en voor zichzelf kiezen. Soms piekerde hij zoveel dat hij ’s nachts niet kon slapen. We hadden het vaak over zijn gevoelens en angsten. Op een bepaald moment zocht hij professionele hulp. Maar al snel hield hij het voor gezien. Want: “Het heeft toch geen zin.”
Zelfhaat
Hadden we meer vragen moeten stellen? Hadden we een nieuwe psycholoog voor hem moeten zoeken? Hadden we hem vaker moeten uitnodigen? Zulke vragen blijven we onszelf stellen. Mijn vriend draait in zijn hoofd steeds hun laatste gesprek af: wat zei G. toen, en wat was mijn antwoord? We komen er niet uit wat we beter hadden kunnen doen. Maar één ding weten we wél. Het is ongelooflijk verdrietig dat zelfhaat zijn blik zó heeft vertroebeld dat hij niet meer kon zien wie hij echt was: een vriend, vader, zoon, broer, echtgenoot en collega uit duizenden.
Na de val
Helaas zijn wij niet de enigen in West die te maken hebben gehad met zelfmoord in onze omgeving. Resi Lankester, een journalist die ooit ook voor De Westkrant schreef, verloor eerst haar vader en later haar moeder aan zelfdoding. In haar boek Na de val schrijft ze erover. Een andere Westerling, Nathan Vos, schreef het boek Man o Man naar aanleiding van de zelfmoord van zijn broer. Tijdens het onderzoek voor dit boek ontdekte hij dat in Nederland ruim twee keer zoveel mannen als vrouwen zichzelf om het leven brengen. En dat terwijl vrouwen twee keer zo vaak depressief zijn. Volgens Nathan lijkt het erop dat mannen geen hulp zoeken. “Als ze al weten dat ze het nodig hebben.”
Stichting Man o Man
Hij drukt mannen op het hart ‘om hun geluk serieuzer te nemen’ en kan daar eventueel bij helpen. Daarnaast geeft hij onder meer lezingen en voorlichting over dit onderwerp. Met zijn stichting Man o Man wil hij het aantal suïcides onder mannen tussen 40-65 jaar terugbrengen, ‘in ieder geval in tien jaar tijd halveren’.
Gevoeligheid
Alleen al van de cover van Nathans boek kreeg ik een brok in mijn keel. Dat komt door de ondertitel: “Je faalt niet. Je doet wat je kunt.” Dit had ik wel tegen G. willen uitschreeuwen. Zijn afscheidsbrief had boekdelen gesproken. Bij alles wat hij deed, legde hij de lat hoog. Daardoor kon hij zelden voldoen aan zijn eigen norm. Hij veroordeelde zichzelf om wie hij was. Op een gegeven moment had hij zichzelf wijsgemaakt dat hij té gevoelig was voor deze wereld.
Maatschappij
Dat hij dit dacht, komt ook door de setting waarin wij leven. In onze maatschappij staan mensen die luchtig en onbevreesd door het leven gaan op een erepodium. Een grote bek wordt als een pre gezien, terwijl je met bedachtzaamheid vaak in de min komt. Wie niet voldoet aan de geldende norm, kan zich klein gaan voelen. Met alle gevolgen van dien.
Prachtman
Wat zou het mooi zijn als we allemaal wat milder voor onszelf zijn en iedereen om ons heen. Op die manier voelen meer mensen zich vrijer om te zijn wie ze zijn. Straks gaan mijn vriend en ik een kaarsje branden voor G. in de ‘rouwkas’ op het Mercatorplein. We zullen dan stilstaan bij de prachtman die hij was, compleet met zijn woordgrapjes, zorgzame aard, gegrinnik, liefde voor de underdog, onhebbelijkheden, gevoeligheden en kwajongensstreken. G. vond zichzelf niet perfect, maar voor ons was hij dat wél. We missen hem enorm, onze grote kameraad.
Hulp nodig? Bel of chat met Stichting 113 Zelfmoordpreventie
