In Nederland groeit 1 op de 6 kinderen op met een psychische kwetsbare of verslaafde ouder. Hoe is het om op te groeien als ‘kind van’? In de expositie, die nog tot en met 2 oktober in het Wachterliedplantsoen is te zien, krijgt je daar een idee van. Fotograaf/kunstenaar Sevilay Maria portretteerde negentien van deze personen en liet ze hun ervaringen delen.
Vriendenkring
Ik zie in gedachten mijn vriendenkring voor me en begin te tellen. De moeder van een van mijn vriendinnen had een bipolaire stoornis, de vader van een andere vriendin was chronisch depressief en pleegde uiteindelijk suïcide, een andere ouder was alcoholverslaafd en leefde als een kluizenaar. Mijn ouders zijn geboren in voormalig Nederlands-Indië. Hoewel ze over veel gebeurtenissen zwegen, hing Indië altijd in de lucht. Achter mijn ouders kalme uiterlijk zaten ingehouden emoties. ’Bij mijn vader kwamen die er ’s nachts uit; hij schreeuwde het dan uit. Een erfenis uit de oorlogstijd in de Oost en de periode dat hij voor de Japanners moest werken aan de beruchte Birma-spoorlijn. Veel mensen die ik ken, hebben ouders met een kwetsbare kant. Pas nu we ouder zijn, zijn we de schaamte voorbij en praten we erover.
Taboe
Volgens een van de geportretteerde kinderen rust er een taboe op dit onderwerp. Ze vindt het dan ook belangrijk dat erover gepraat wordt. Fotograaf/kunstenaar
Sevilay Maria heeft intense, krachtige portretfoto’s van haar en de andere ‘kinderen van’ gemaakt; hun ogen lijken je te volgen als je van de een naar de andere foto’s gaat. Hun persoonlijke verhalen kun je lezen via een QR-code of ‘gewoon’ van de bij de foto. Je leest wat ze in hun jeugd hebben ervaren, welke impact dat op de langere termijn heeft gehad en hoe ze daar nu mee omgaan. Hun woorden zijn beeldend, hun emoties invoelbaar. Ze zijn het taboe voorbij. Ze laten zich zien en horen. En dat komt aan.
Borderliner
Ouders die van de ene psychose in de andere terechtkwamen of die zwaar alcoholverslaafd zijn en hun kind verwaarlozen. Een moeder die er lol in schept om haar kind tot op het bot te kleineren, en van wie de psychiater uiteindelijk zegt dat ze ‘een borderlinerpatiënt met een licht narcistische persoonlijkheidsstoornis’ is. De ‘kinderen van’ groeiden op in onveilige situaties, waardoor ze volledig op zichzelf waren aangewezen. “Ik kom er nu achter dat ik eigenlijk constant aan het overleven was”, zegt Stanley.
Eigen verhaal schrijven
Sommigen hebben gebroken met hun ouders, anderen houden bewust afstand. Dat de loyaliteit van kinderen naar hun ouders groot is, blijkt uit het verhaal van een vrouw die haar vader ‘de allerliefste’ noemt, ook al heeft hij haar een heftige jeugd bezorgd. Allemaal hebben ze gevochten om te komen waar ze nu zijn. Mooi hoe Stanley beschrijft hoe het tóch goed kan komen. “Ik weet als geen ander hoe je psychisch instabiel, beschadigd of ziek kan worden door de situatie waarin je bent terechtgekomen. Maar elke dag is een nieuwe bladzijde in je leven. Je schrijft je eigen verhaal, echt waar.” De multimediale tentoonstelling is nog tot en met 2 oktober te zien in het Wachterliedplantsoen. ‘Kind van’ is een initiatief van stichting Open mind, MIND Naasten Centraal, de Nationale Jeugdraad, Trimbos-instituut, Met Zonder Ouders en FNO GeestKracht.
