In Amsterdam zijn steeds minder speciaalzaken. Toch zijn ze er nog steeds, óók in West. Om deze winkels te laten schitteren, heeft Patricia haar favorieten op een rijtje gezet. Al deze zaken bestaan al geruime tijd en richten zich op één produkt(groep). Daarnaast zijn ze enig in hun soort én rijdt ze er met liefde voor om.
Steeds meer Amsterdamse speciaalzaken, sommige meer dan honderd jaar oud, sluiten hun deuren. Met de verkiezing van de ‘winkel die we niet kunnen missen’ heeft magazine Ons Amsterdam de zaken die er nog wel zijn in het zonnetje gezet. Zoals we hier schreven, haalden winkels in West de shortlist niet. Wel zaken in Centrum, Oost en Zuid.
Oké, ook bij ons zijn aardig wat speciaalzaken verdwenen. Recentelijk schreven we bijvoorbeeld dat de unieke acquarium-speciaalzaak in de Jan van Galenstraat na meer dan vijftig jaar zijn deuren sluit. Maar dat wil zeker niet zeggen dat wij in West geen speciaalzaken meer hebben. Ze zijn misschien niet allemaal een eeuw oud, maar ze zijn toch echt shortlist-waardig. Als bewijs breng ik twaalf van mijn favoriete speciaalzaken onder de aandacht. Ik ben ervan overtuigd dat jullie ook jullie eigen favorieten hebben.
1. Bakkerij van der Heijden, Bos en Lommerweg 207: Rooie Sien en andere Amsterdamse broden
Aan bakkers geen gebrek in West. Vooral over vers gebakken zuurdesembroden struikel je zowat. Wat deze bakker in Bos en Lommer zo bijzonder maakt, is dat dit traditionele familiebedrijf al sinds 1943 bestaat en nu wordt gerund door de derde generatie Van der Heijdens. Alles wat ze hier verkopen, bakken ze zelf. Dat geldt ook voor de speciaal ontwikkelde broden met typisch Amsterdamse namen als de Jordanees, Damrakker en Rooie Sien. Deze unieke ambachtelijke broden zijn ontstaan uit een samenwerking van vijftien ambachtelijke Amsterdamse bakkers. Een bakker waar de buurt heel trots op mag zijn (en dat vast ook is).
2. Beeldverhaal, Bilderdijkstraat 80: strips en graphic novels
Dol op de combinatie beeld en taal? Don’t look any further: dit is hét adres. En dat is al zo sinds 1976! Behalve strips vind je er ook graphic novels, die ook wel beeldromans worden genoemd. Anders dan strips hebben deze boeken wél een literaire inslag. Het leuke is dat alle genres hier zijn vertegenwoordigd: thrillers, manga, science fiction, fantasy, western. Ook kun je je inlezen over elk mogelijk onderwerp. Uit ervaring weet ik dat je hier opvallend veel beeldromans over de koloniale tijd vindt, zoals de fraaie boeken van de Indische striptekenaar Peter van Dongen (Rampokan, Familieziek) en het liefdesverhaal van Saïdjah en Adinda geschreven door Multatuli. Beeldverhaal grossiert in literaire kunstwerkjes in een vorm die je lang niet overal vindt.
3. Drogisterij Verlaan, Spaarndammerstraat 63: natuurlijke verzorgingsmiddelen en geneesmiddelen
Een drogist die geen onderdeel is van een keten als Etos of Kruidvat, een familiebedrijf is en ook nog eens natuurlijke produkten verkoopt? Zo’n zaak is vrij uniek in Amsterdam. Natuurlijk hebben wij in West er wel één, namelijk in de Spaarndammerbuurt. Bijna veertig jaar biedt de familie Verlaan onder meer natuurlijke geneesmiddelen en verzorgingsprodukten. Denk bijvoorbeeld aan een shampoo bar met rozemarijn en casterolie om broos haar weer te laten glanzen, tandpasta zonder fluoride en olie met lavendel aangevuld met mandarijn en marjolein om je te helpen slapen. Alsof dat nog niet genoeg is, kun je er ook je voeten laten doen of een schoonheidsbehandeling boeken.
4. Fotohandel den Boer, Tweede Hugo de Grootstraat 10H: benodigdheden voor analoge fotografie
Met al die digitale foto’s van tegenwoordig zijn specialisten in analage fotografie schaars, maar wanhoop niet. In West zit al sinds 1950 hét bedrijf dat grossiert in benodigdheden voor analoge fotografie. Camera’s, films, papier, chemie, doka-apparatuur – noem maar op. Uiteraard krijg je daar deskundig advies bij cadeau. Mocht je foto’s willen afdrukken, scannen of afdrukken, dan kun je hier ook terecht. Daarnaast maken ze pasfoto’s in alle soorten en maten. Mensen die slecht ter been zijn, hoeven niet naar de winkel te komen. De fotograaf kan ook op locatie fotograferen – thuis, in het zieken- of verzorgingshuis.
5. De Volkskruidentuin, Kinkerstraat 142 A-B: kruiden en specerijen
Met wat voor feestmaal je ook bezig bent, tot en met een BBQ aan toe, bij deze unieke zaak vind je de ingrediënten om de boel op smaak te brengen. Zodra je over de drempel stapt, waan je je op een markt in het Midden-Oosten: een gepeperd aroma om je heen, oneindig veel bakjes met gedroogde kruiden en specerijen; van zwart zeezout en gerookt paprikapoeder tot Madame Jeanette chilivlokken en chipotlepeper. Het assortiment is ruim en zorgvuldig samengesteld en is niet meer weg te denken uit Oud-West.
6. Harar Coffee, Tweede Hugo de Grootstraat 22: Ethiopische koffiebonen
Lang voordat hipsters begonnen te kwijlen voor speciality coffee, schatte Masho Fantaye koffie al op waarde. De grand lady, die nu zeventig is, kwam 35 jaar geleden als weduwe met drie kinderen van Ethiopië naar Nederland. Jarenlang werkte ze als secretaresse, totdat ze 15 jaar terug besloot een winkel te beginnen in iets dat tot haar dna behoort: koffie. Ze groeide op in de stad Harar, op een koffieplantage om precies te zijn. “Ik weet alles over koffieplanten en hoe je van bonen koffie moet maken. Waar je de beste bonen van Ethiopië vindt, kan ik je ook vertellen. Mijn geboorteland heeft veel beroemde koffiegebieden, zoals Harar, Sidamo en Yirgacheffe, en er zijn veel koffiesoorten die niet of nauwelijks buiten Ethiopië zijn geweest omdat ze bewaard worden voor de eigen markt.” Omdat Masho de Ethiopische koffiemarkt als geen ander kent, lukt het haar om de mooiste bonen te importeren en in haar zaak te etaleren. Ga naar Harar Coffee in Westerpark. Laat je door haar adviseren en ga naar huis met een koffie die zijn weerga niet kent.
7. Meesterslijpers, Kinkerstraat 267-271: keukenspullen, inclusief koksmessen
Bij dit adres in Oud-West kun je al sinds 1993 messen en scharen laten slijpen. Maar oprichter Thomas de Boer begon hier op een ander adres in de Kinkerstraat al in 1980 mee. Samen met zijn vrouw Ellen heeft hij Meesterslijpers uitgebouwd tot de zaak die het nu is: een slijperij met een kookwinkel, website en grafeerstudio. Zoals je hier kunt lezen is Meesterslijpers in 2020 overgenomen door de nieuwe generatie. Thomas is met pensioen, maar Ellen staan nog bijna wekelijks in de zaak. “Met mensen omgaan is het mooiste dat er is.” Van oudsher kloppen koks aan om speciale messen te kopen. Het neusje van de zalm zijn de Japanse koksmessen in de vitrine. Ellen: “Sommige Japanse smids maken maar vijfduizend messen per jaar voor de hele wereld. Wij krijgen er dan drie of zo.” Behalve messen vind je in deze zaak ook braadpannen, broodroosters, blenders, pizza-ovens, barbecues en alles waar een beetje kok naar hunkert.
8. Aandewiel, Admiraal de Ruijterweg 112H: fietsreparaties en fietsen
Zaken komen en gaan, maar sommigen blijven eeuwen bestaan. Deze fietsenmaker in De Baarsjes is daar een voorbeeld van. Op 30 april van dit jaar zat het familiebedrijf er op de kop af honderd jaar. Piet Aandewiel opende in 1924 voor het eerst de deuren van de fietsenmaker. Hij werd vooral bekend nadat Piet van Heusden in 1952 op een originele ‘Aandewiel’ wereldkampioen werd. De kampioenwaardige racefietsen worden niet meer gemaakt. Zijn zoon maakte in 1992 het laatste frame. De vrouw hiervan heeft de zaak inmiddels in handen. Haar zoon Rogier is nu het (uiterst sympathieke) gezicht van de fietsenmaker. Hoewel hij nog wel fietsen verkoopt, houdt de zestiger zich vooral bezig met fietsreparaties. Na al die jaren houdt hij nog steeds van zijn werk. “Zolang ik nog gezond ben en nog geen krukken nodig heb, blijf ik dit werk doen”, zei hij in dit stuk.
9. Patisserie Rijkhoff, Bos en Lommerweg 319: Hollandse patisserie en banket
In West is er maar één specialist in steengoede Hollande patisserie en dat is dit instituut in Bos en Lommer. Of je nu smacht naar een moorkop, appelpunt of tompouce, hier grijp je vrijwel nooit mis. Alleen voor de befaamde mokkasoes kun je hier alleen vrijdag terecht. Heb je meer zin in iets knapperigs, duik dan in het oer-Hollandse banket: spritsen, kaasvlinders, gevulde koeken. Nóg een reden om om te rijden is de roombotercake van deze zaak, ook bekend als ‘de ultieme troostcake’.
10. Sterre Der Zee, Hasebroekstraat 43: tweedehands literatuur
‘Gewone’ boekenwinkels zijn in West op één hand te tellen, maar zoek je in ons stadsdeel naar een antiquariaat met een goede tweedehandsboekencollectie dan heb je maar één optie: Sterre der Zee in Oud-West. Tussen schilderijen die de eigenaar (Jan van Eijk) zelf heeft gemaakt, kun je rustig snuffelen naar die ene (Nederlandse of Engelse) literaire titel die jouw hart begeert. Spirituele boeken en poeziëbundels vind je ook in deze oase van eigenzinnigheid temidden van de vele vleesgeworden concepten in deze buurt.
11. Zoet en Zuur, Adolf van Nassaustraat 3: zuurwaren van Kesbeke
Dat De Westkrant dol is op Kesbeke, het Amsterdamse familiebedrijf dat meester is in tafelzuur is je vast niet ontgaan. We schrijven er namelijk geregeld over, zoals hier over Kesbeke’s realityserie De Augurkenkoning. In deze lijst attenderen we je graag op de bijzondere winkel tegenover de fabriek in Bos en Lommer: Zoet en Zuur. In dit unieke zuur- en inmaakwinkeltje vind je Kesbeke’s augurken in elke denkbare vorm en specials als pittige piccalilly, atjar tjampoer, kappertjes en kimchi. Voor fijnproevers zijn er verschillende producten die Oos Kesbeke heeft ontwikkeld met sterrenchef Jonnie de Boer, zoals uitjes met appelstroop en balsamico en tulpenknolletjes met mosterdzaad.
12. Zijlstra’s IJzerhandel, Tweede Nassaustraat 40-44: ijzerwaren, gereedschappen
Loop je vast bij wat voor klus dan ook, ga dan naar deze zaak die al sinds 1962 in Westerpark zit. Het personeel helpt je met liefde weer op weg, zónder je het gevoel te geven dat je een ultieme bouwnerd of ander hopeloos geval bent. Behalve de service is ook het assortiment picobello: ijzerwaren (kettingen, staalkabels, hang- en sluitwerk), (elektrisch) gereedschap, electra, verf, sanitair. Voor zulke spullen kun je naar de Gamma of Praxis gaan, maar waarom zou je dat doen als je zo’n prachtzaak in de buurt hebt? Instituten moet je koesteren. En dit is er eentje om te omarmen.
