Moegestreden zijn Shirley Brandeis, Howard Kramer en Mildred Theunisz. Vijf jaar lang waren zij de drijvende kracht achter de actiegroep Tram 14 mot blijfe, opgericht om het schrappen van lijn 14 van West naar Oost door het GVB tegen te houden.
De reden dat ze er een punt achter zetten: ze voelen zich simpelweg niet gehoord. Met hun argumenten dat tramlijn 14 voor de stad behouden moet blijven waren de meeste politici het wel eens, zo ondervonden ze. Maar ze kregen geen gehoor bij bestuurders zoals Alexandra van Huffelen en oud-wethouder Pieter Litjens.
Het drietal staat nog steeds achter het standpunt dat de tramlijn terug moet komen, maar: “Het hoeft ook niet per se tram 14 te zijn. Het gaat om een goede verbinding tussen Nieuw-West, West en veel bezochte plekken in de stad, die altijd zonder overstappen en snel te bereiken waren”, legt Shirley uit. “We zien alleen het nut van actievoeren niet meer in. Voor ons gevoel hebben we alles geprobeerd. Dan kun je voor de vorm doorgaan omdat je niet wilt opgeven maar je komt erachter dat je hetzelfde gesprek voor de tweede, derde of vierde keer voert. Vaak kregen we met opvolgers van vorige gesprekspartners te maken. Je begint dan weer van voor af aan en dat is erg vermoeiend en demotiverend. De bewoners zeggen op bewonersavonden steeds dat de tramlijn moet terugkomen – wat wij snappen, want wij zeggen ook steeds hetzelfde. Na vijf jaar mag je er dan toch wel eens mee ophouden.”
Najaar 2016 hoorde Shirley dat tramlijn 14 opgeheven zou worden. Ze schoot onmiddellijk in de actiestand. Ze begon de facebookpagina Tram 14 mot blijfe en er kwam een artikel in de Westerpost. Mildred en Howard voegden zich bij Shirley, ze kenden elkaar al uit de buurt. De actiegroep was een feit.
Howard: “Wij begonnen vol enthousiasme want we hadden goede argumenten waarom die tramlijn niet weg moest. Toen ik er voor het eerst over las, dacht ik dat het een fout was. Deze lijn bracht mij werkelijk overal, het meest ideale openbaar vervoer dat je kon bedenken. Als wij aandragen waarom het een slechte keuze is geweest om deze lijn op te heffen, zien de bestuurders in dat wij het gelijk aan onze zijde hebben.”
Langer onderweg
Door het verdwijnen van tramlijn 14, moeten bewoners vaak twee keer overstappen, en hele stukken lopen. Nieuw-West, waar het eindpunt was van tram 14, is daardoor een achtergelegen gebied geworden, vinden de actievoerders. “Wij dachten oprecht dat het besluit teruggedraaid zou worden als we bewonersbijeenkomsten zouden organiseren met Alexandra van Huffelen, toenmalige directeur van het GVB en lokale politici. Dan kun je netjes aantonen dat het opheffen van lijn 14 niet in de haak is. Maar wij kregen te horen dat het toch echt zou gaan gebeuren en dat slechts vier procent van de Amsterdammers er hinder van zou ondervinden. We zouden maar enkele minuten langer onderweg zijn”, zegt Shirley. Howard valt haar bij: “Maar we zijn twee keer zo lang onderweg.”
De actiegroep heeft voor en na de invoering van het nieuwe OV-netwerk in de zomer van 2018 laten uitzoeken wat voor last men ervan ondervond. Feit is dat de reistijd veel langer werd. Shirley: “Het gaat niet om mij, ik heb jonge benen en ik kan fietsen maar het gaat vooral om ouderen en mensen die slecht ter been zijn maar ook om ouders met kinderwagens. Zij zien dat overstappen niet zitten. Voor hen zijn wij op de bres gesprongen. Tram 14 ging ook langs alle highlights van de stad. Het was een fantastische lijn.”
Nooit meer naar het centrum
Omdat Howard de ziekte van Bechterew heeft, nam hij de 14 naar het centrum als hij een hapje ging eten, maar dat is nu afgelopen. “Ik kom er nooit meer”, verklaart hij gelaten, “Mijn lijf is zo moe, moet ik dat hele end lopen en weer overstappen. Dat is de reden dat ik niet meer ga.” Shirley benaderde de Hermitage en Artis of zij het verdwijnen van tram 14 niet zouden gaan missen in hun bezoekersaantallen. Volgens haar zagen ze dat niet zo. Nooit kreeg ze antwoord.
Het aantal acties dat de groep ondernam is talloos. Ze maakten filmpjes van ouderen die langer onderweg waren. Ze zijn met AT5 op stap gegaan, voor en na. Er verschenen artikelen in het Parool, in MUG Magazine, er waren druk bezochte politieke bijeenkomsten. Shirley en Howard in koor: “Alle politici zeiden dat tram 14 moet blijven.” De SP en de Partij voor de Ouderen ondersteunden de actiegroep. Ook vond de groep gehoor bij de Reizigers Advies Raad (RAR) die mordicus tegen het verdwijnen van tram 14 was.
Niet gehoord
Na het vertrek van Van Huffelen was er geen contact meer met het GVB en toen kwam corona. Oud-wethouder Sharon Dijksma beloofde een onafhankelijk onderzoek in de buurt na het verdwijnen van tram 14. Dat onderzoek is er nooit gekomen. “Ik vermoed dat de politiek het zo lang mogelijk wil rekken, zodat er vervolgens geen aandacht meer voor is. Wij hebben ons de eerste drie jaar gehoord gevoeld en daarna niet meer. Dan moet je stoppen”, zegt Shirley.
Shirley kijkt wel tevreden terug op de samenwerking: “We waren een goede drie-eenheid. Mildred kan goed presenteren, houdt de grote lijnen in de gaten, ik fotografeer, schrijf en heb in deze periode geleerd filmpjes te maken, Howard kan ontzettend goede gastheer zijn en af en toe lekker grof doen als het nodig is zodat ik netjes kon blijven. Een fijn team. We hebben iets aangekaart.” Ze zijn wel een illusie armer: “Door deze ervaring geloven we niet meer in de politiek”, besluiten ze.
