Bijtgrage honden in West zorgden binnen korte tijd voor twee incidenten. In de Spaarndammerbuurt werd de chihuahua van Gabriëlle Zwueste doodgebeten door een loslopende hond. Natascha Hagenbeek meldde dat zij in het Erasmuspark werd verwond door een happende Duitse herder. Hoe zit het met de strafbaarheid van het baasje en schadevergoedingen? Jurist Karim Abbara zet het voor De Westkant op een rij.
In Bolo buren en andere Facebookgroepen roept Zwueste inwoners op een petitie voor de muilkorfplicht te tekenen. Even daarvoor was haar chihuahua Nemo door een andere hond doodgebeten in de Spaarndammerbuurt. Ze plaatste ook een bericht waarin zij aangaf zich machteloos te voelen na een onbevredigend bezoek aan de politie.
Uit reacties bleek dat bijtende honden voor veel meer mensen een ergernis zijn. Maar ook stelden sommigen dat Zwueste haar hondje niet in de buurt van de bijtende hond had moeten laten komen. Ook de hondenspecialist van de politie noemde volgens Zwueste deze omstandigheid toen hij aangaf dat aangifte weinig zin zou hebben. ‘Ik begrijp dit niet’, aldus Zwueste. ‘Alsof het okay is om een hondje te verscheuren en te doden als-ie te dicht in de buurt komt.’
Wat is het waarheidsgehalte van de gedane uitspraken aan de hand van de wet?
’’Alleen kans op materiële schadevergoeding’’
Een letselschadeadvocaat heeft Zwueste meegegeven dat ze alleen kans maakt op een materiële schadevergoeding. ‘Kans’ is hier het juiste woord. Doorgaans wordt na een bijtincident met honden niet snel door een civiele rechter immateriële schade vastgesteld, maar de juridische mogelijkheid staat wel open. De Nederlandse wet voorziet vooralsnog niet in affectieschade ten aanzien van overleden personen, laat staan ten aanzien van overleden dieren. Wel kan een immateriële schadevergoeding worden toegewezen als het voorval wordt gekwalificeerd als een schokkende gebeurtenis waardoor de eigenaar geestelijk letsel heeft opgelopen. Dit wordt zeer terughoudend toegepast.
“Als je je hondje bij bijtende hond laat komen, is het je eigen schuld”
Civielrechtelijk klopt deze uitspraak niet. De hierboven besproken mogelijkheid op schadevergoeding volgt uit artikel 6:179 Burgerlijk Wetboek: ‘de bezitter van een dier is aansprakelijk voor de door het dier aangerichte schade (..)’. Hier is sprake van zogeheten risicoaansprakelijkheid; de bezitter van de bijtende hond is aansprakelijk zonder dat hem enig verwijt treft. Grondslag van deze aansprakelijkheid is het gevaar van de eigen energie van het dier en het onberekenbare element dat daarin is gelegen.
“Aangifte doen heeft geen zin”
Hier kijken we strafrechtelijk naar de zaak. Er wordt verondersteld dat de eigenaar van de bijtende hond niet strafbaar is. Een eventuele strafrechtelijke vervolging vindt zijn grondslag in artikel 425 tweede lid Wetboek van Strafrecht: Met hechtenis van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie wordt gestraft: (..) hij die geen voldoende zorg draagt voor het onschadelijk houden van een onder zijn hoede staand gevaarlijk dier.
De belangrijkste vraag is wanneer er sprake is van een ‘gevaarlijk dier’. In een soortgelijke zaak uit 2015 (chihuahua doodgebeten door een Amerikaanse Staffordshire) oordeelde de Hoge Raad dat niet is vereist dat de hond bij eerdere bijtincidenten betrokken is geweest om als ‘gevaarlijk’ te worden aangemerkt. Het is dus niet ondenkbaar dat de eigenaar van bijtende hond in de Spaarndammerbuurt zich voor de strafrechter moet verantwoorden.
Bijtincident in Erasmuspark
Natascha Hagenbeek meldde op Facebook dat de politie heeft aangegeven dat het incident in het Erasmuspark -ze werd gebeten door een loslopende hond- geen strafbaar feit zou opleveren. Zij merkte op: ‘(..) toen het gebeurd was riep de eigenaar de hond nog steeds niet bij hem.’ Het eerste lid van artikel 425 Wetboek van Strafrecht ziet op de situatie dat een dier een mens aanvalt en degene die het dier onder zijn hoede heeft het dier niet terughoudt. Hiervan kan sprake zijn geweest, getuige Hagenbeek’s opmerking dat de hond niet werd teruggeroepen.
Aangifte doen is niet zinloos
Zowel Zwueste als Hagenbeek melden dat de politie zou hebben gezegd dat aangifte doen geen zin heeft. Maar aangifte doen heeft wel degelijk zin. Als de zaken door politie en justitie worden opgepakt, zouden ze tot strafrechtelijke vervolging kunnen leiden. Daarnaast liggen er civielrechtelijk mogelijkheden met name in de materiële schadevergoeding, zoals geopperd door de letselschadeadvocaat.
Karim Abbara
